تعریف اسپرت ماشین
اصطلاح اسپرت ماشین به صورت جهانی این گونه تعریف شده است:به چگونگی بهینه سازی طراحی خودرو برای عملکرد برای عملکرد پویا بدون نیاز خاص مربوط میشود البته این تعریف امروزه بیشتر درمورد اتومبیل های ورزشی کاربرد دارد ولی اصطلاح عامیانه آن به تغییرات وایجاد زرق وبرق برماشین دلالت دارد که برهیجان ولذت بردن از رانندگی تاکید میکند
تاریخچه اسپرت ماشین در جهان
اولین نسل از ماشین های اسپرت قبل از جنگ جهانی دوم متولد شده اند که با تقویت موتور ماشین های مسابقه ای وتغییرات کوچک درظاهر این ماشین ها از سایر ماشین ها متمایز میشدند ولی با شعله ور شدن آتش جنگ جهانی دوم وتمرکز کشورهایی که دارای صنعت خودرو سازی بودند مثل آلمان وایتالیا برمسئله جنگ موضوع اسپرت ماشین تا پایان جنگ جهانی به فراموشی سپرده شد
پس از پایان جنگ جهانی دوم و رونق مجدد تولید خودرو های اسپرت برای اولین با انگلستان وآلمان درسال1919شروع به تولید خودروهای اسپرت کردند که به خودروهای بدون سقف ودونفره خطاب میشد وپس از مدتی ایالات متحده امریکا نیز شروع به تولید خودروهای اسپرت باظاهری متفاوت نمود
درسال 1928برای اولین با خودروسازان امریکایی از ضبط برای خودرو های خود استفاده کردند که با استقبال خوبی از طرف مردم مواجه شد و این اقدام رامیتوان شروعی برای اسپرت کردن ماشین دانست زیرا کمپانی های خودرو سازی رابه فکر ایجاد تغییرات اساسی در اسپرت ماشین انداخت
ازاین تاریخ به بعد هر ساله خودروسازان کشورهای مختلف که محدود به اروپا وامریکا بودند هر ساله تغییرات جدیدی را در خودروهای خود لحاظ میکردند وشرکت های بیمه نیز بنا برمدل خودرو واسپرت ماشین بامعادلات ریاضی هزینه بیمه ماشین را محاسبه میکردند
تغییرات مرتب وظاهر زیبای خودرو باعث فروش خودرو های جدید در کل دنیا شده بود ومردم استقبال بسیار خوبی از این ماشین ها میکردند اما مشکلی دراین میان باعث شد تا موضوع اسپرت ماشین به شکل جدید وجدی تر از طرف مردم استقبال شود
خودروهای جدیدی که وارد بازار میشدند به سرعت در حال تغییر بودند وهمه مردم توانایی خرید ماشین های جدید رانداشتند از طرفی این تغییرات توجه عموم رانندگان رابه خود جلب میکرد
استقبال مردم از مدل های جدید باعث کاهش قیمت ماشین های قدیمی تر شده بود واین به این معنا بود که توانایی خرید ماشین در بین مردم افزایش پیدا کرده بود وروز به روز برتعداد ماشین ها اضافه میشد
دراین زمان کمپانی های بزرگ خودرو سازی ابتدا درآلمان وسپس در ایتالیا به فکر ساخت شرکت هایی برای اسپرت ماشین افتادند ایده ای که هم برای این شرکت ها پول ساز بود وهم برای رانندگان رضایت بخش
کاراین شرکت ها این بود که لوازم جدید ماشین شامل چراغ/ضبط/فرمان و...رابروی خودروهای مدل پایین تر نصب میکردند تا هم ظاهر خودرو ها تغییر کند وهم در مواردی کارایی ماشین بالا برود .این کار انقلابی در صنعت اسپرت ماشین محسوب میشد
این ابتکار عمل در اسپرت کردن ماشین که برای اولین بار از طرف کمپانی بزرگ بنز انجام شدبا استقبال بی نظیری از طرف مردم روبه رو شد وبه مرور اکثر کارخانه های خودرو سازی یا شرکت های اسپرت ماشین راراه اندازی کردند ویا مجموعه فروشی مجزا برای ارائه لوازم اسپرت ماشین
درکنار این شرکت هابه مرور تولید کنندگان لوازم اسپرت هم متولد شدند که در کنار شرکت های اسپرت ماشین محصولات خود را با قیمت بسیار پایین تر به مصرف کننده عرضه میکردند که باعث افزایش توان خرید ورونق فروش محصولات اسپرت ماشین میشد
تاریخچه اسپرت ماشین در ایران
درایران تاقبل از راه اندازی کارخانه تولید پیکان همه مردم توانایی خرید خودرو را نداشتند ورانندگانی هم که ماشین داشتند در مورد اسپرت ماشین اطلاع زیادی نداشته وبه طور طبیعی از آن استقبالی نمیشد
اما با تولید پیکان درسال1346واستفاده مردم از خودرو های یک شکل وشبیه به هم وافزایش ماشین از طرف دیگر به مرور استفاده از لوازم تزیینات ماشین دربین مردم رایج شد ولی نه به صورتی که در اروپا رواج پیدا کرده بود
دلیل وانگیزه ایرانی ها برای اسپرت کردن ماشین این بود که برای دهه های طولانی پیکان که پرفروش ترین ماشین کشوربود باظاهری یکنواخت وفقط باتغییرات اندک در کشور تولید میشد
تکراری بودن پیکان از یک طرف وتنوع طلبی در روح انسان از طرفی به مرور زمینه رابرای تولید لوازم اسپرت ماشین در ایران به وجود آورد
نویسنده:علی قاضی
این ظاهر یکسان باعث شد تا مردم برای زیبا ترشدن وخاص بودن خودروی خود به سمت خرید لوازم لوکس ماشین روی بیاورند
این لوازم لوکس درابتدای دهه50 ودهه60 فقط محدود به چند وسیله خاص مثل سردنده ماشین وقالپاق وسراگزوز وتودوزی صندلی ها یا بعضا عکس های خوانندگان وبازیگران میشد ولی با ورود به دهه 70 وثبات نسبی دردر اقتصاد وواردات در کشور به مرور شاهد ظهور وسایل اسپرت ماشین جدید در خودروها بودیم که بارزترین آنها آویزهای سنگاپور وبرچسب های دودی شیشه وضبط صوت های جدید بودند
دردهه80 باتولیدخودروهای جدید و متنوع از یک سو وبازشدن دروازهای صادرات از کشورهایی نظیر چین وتایوان وبعضی کشورهای همسایه از سوی دیگر بحث اسپرت ماشین به صورت ویژه مورد توجه رانندگان جوان قرارگرفت.دراین سالها شاهد رشد چشمگیر فروشگاههای لوازم اسپرت ماشین ومراکز فروش سیستم صوتی ماشین بودیم به طوری که اگر تا یک دهه قبل هر چند محله فقط یک فروشگاه لوازم اسپرت ماشین داشت حالا در هر محله وخیابان چند اسپرت فروش مشغول کاربودند واگرروزی لوازم اسپرت ماشین شامل چندمحصول خاص بودند حالا لوازم اسپرت ماشین شامل هزاران محصول با تنوع بسیار بالا میشدند
واردات محصولات اسپرت ماشین در کنارایجاد تنوع دربازار مصرف واستقبال مردم یک ضرر بزرگ رانیز به تولید کنندگان وارد کرد وآن نابود شدن تولید داخلی لوازم اسپرت ماشین بود زیرا واردات از چین باعث شده بود لوازم اسپرت ماشین با بهای کمتری به دست مصرف کننده برسد ودراین شرایط تولید کنندگان ایرانی توانایی زیادی برای رقابت نداشتند وتعداد زیادی از تولید کنندگان لوازم لوکس ماشین یا برشکست شدند ویا به شغل های دیگر مشغول شدند دراین دوره تنها تولید کنندگانی که ضرر کمتری نسبت به بقیه دیدند تولید کنندگان روکش صندلی بودند که به خاطر وارد نشدن محصولاتشان ضرر کمتری کردند البته این هم در مورد تولید کنندگانی صدق میکرد که روکش صندلی ماشین های وارداتی را تولید نمیکردند
دراواسط دهه 90 وباتغییر و تحولات در اقصاد ایران واردات بی رویه لوازم اسپرت ماشین دچار تغییرات اساسی شد به طوری که افزایش ناگهانی لوازم اسپرت ماشین از یک سو وکاهش توان خرید مردم از طرف دیگر باعث شد که واردات لوازم اسپرت ماشین به صورت چشمگیری کاهش پیدا کند وهمین امر زمینه را برای فعالیت مجدد تولید کنندگان لوازم اسپرت به وجود آورد ومردمی که تا چندسال قبل حتی جزیی ترین لوازم راترجیح میدادند از نوع خارجی خریداری کنند دوباره به سمت محصولات با کیفیت داخلی روی آوردندوبازار تولید در اواخر سال نود دوباره تا حدودی رونق گرفت
امروزه از چهارراه سرچشمه تا میدان امام خمینی وخیابان فردوسی بورس فروش لوازم اسپرت وسیستم ماشین میباشد واسپرت فروشان زیادی از سراسر کشور برای تهیه اجناس خود به این بازار بزرگ مراجعه میکنند و صدها تولید کننده وهزاران اسپرت فروش در این بازار بافروش محصولات خود امرار معاش میکنند ومیلیون ها راننده با خرید کالاهای مرتبط با اسپرت ماشین خودروهای خود را زینت میبخشند
